Nieswoiste choroby zapalne jelit (NChZJ) (z ang. Inflammatory Bowel Disease- IBD)  to grupa chorób związanych ze zmianami wrzodowymi w obrębie ścian przewodu pokarmowego. W ich wyniku dochodzi do problemów z trawieniem oraz wchłanianiem składników odżywczych. Najczęściej objawiają się takimi dolegliwościami jak: przewlekłe biegunki, bóle brzucha, krew w stolcu, utrata masy ciała.  Do nieswoistych chorób zapalnych zalicza się chorobę Leśniowskiego-Crohna oraz wrzodziejące zapalenie jelita grubego (WZJG) (łac. colitis ulcerosa).

Różnica pomiędzy chorobą Leśniowskiego-Crohna, a WZJG

Oby dwie choroby wiązane są z przewlekłym stanem zapalnym w przewodzie pokarmowym, a także w tkankach limfatycznych związanych z jelitem- GALT (z ang. gut-associated lymphoid tissue). Dodatkowo w obu przypadkach przyczyna tych schorzeń nie jest do końca poznana i zaznacza się, że mogą tutaj odgrywać rolę takie czynniki jak środowiskowe, immunologiczne i genetyczne. Dodatkowo objawy takie jak:

• biegunki,
• ból brzucha,
• utrata masy ciała,
• zaparcia,
• krew w stolcu,
• osłabienie

często też nie pomagają w rozróżnieniu tych dwóch jednostek chorobowych, ze względu, że występują w obu przypadkach.

Jedynym rozróżnieniem obu chorób są zmiany zapalne widoczne w obrębie różnych części przewodu pokarmowego. W przypadku choroby Leśniowskiego-Crohna w badaniach obrazowych stany zapalne widoczne są w różnych odcinkach przewodu pokarmowego, natomiast w WZJG stany zapalne dotyczą jedynie błony śluzowej  jelita grubego.

Diagnostyka nieswoistych chorób zapalnych jelit

Diagnostyka NChZJ rozpoczyna się po pojawieniu się objawów ze strony układu pokarmowego. Badania laboratoryjne powinny sprowadzać się do oznaczenia markerów stanu jelit, takie badania można wykonać w Poznaniu w większości laboratoriach na NFZ jak i prywatnych. Należy jednak pamiętać, że w przypadku NChZJ badania krwi pod kątem markerów są w mniejszym stopniu czułe aniżeli badania z kału (Instytut Mikroekologii w Poznaniu świadczy takie badania). Najczęściej oznaczanym markerem stanu zapalnego jelit z kału to kalprotektyna. Badanie kalprotektyny nie dość, że jest bardzo czułe, o dużej swoistości dla chorób jelit, to dodatkowo ze względu na to, że oznaczenie jej z kału stanowi nieinwazyjną diagnostykę. Właśnie przez ten aspekt badania z kału są wykorzystywane w pierwszej kolejności w diagnostyce nieswoistych chorób zapalnych jelit. W kolejnych krokach wykorzystuje się diagnostykę inwazyjną, czyli gastroskopię czy też kolonoskopię. Badania te mogą dokładnie sprecyzować miejsca w przewodzie pokarmowym objęte stanem zapalnym. Co dodatkowo może rozróżnić jednostkę chorobową.